Vrouwen in Verzet
Titel: Vrouwen in Verzet
Periode: 1940-1945
Tijdvak: Wereldoorlogen
Canonvensters: 40
Locatie: Ganzenheuvel
Kunstenaars: Esther Aarts
Met dank aan: Radboud Fonds, VvE Ganzenheuvel, Woodfield
Deze Waalpainting vormt een eerbetoon aan alle Nijmeegse vrouwen die een rol hebben gespeeld in het verzet in de stad tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hoewel vrouwen een essentiële rol speelden in verzetsactiviteiten is hier pas recent meer aandacht voor (zie bijvoorbeeld Anneke Nolet, Vrouwen en Verzet in het Rijk van Nijmegen (Nijmegen 2020)). Met deze schildering willen we bijdragen aan de noodzakelijke bijstelling van het algemene beeld dat het verzet vooral een mannenaangelegenheid was.
Drie Nijmeegse verzetsvrouwen
In deze Waalpainting staan drie Nijmeegse verzetsvrouwen centraal:
- Henriëtte Witteveen-van Gaalen (alias ‘Oranje-Marie’): eigenaar van hotel-restaurant De Bonte Os aan de Molenstraat. Op de verjaardag van koningin Wilhelmina hing zij openlijk de Nederlandse vlag buiten. In de Bonte Os verborg ze bovendien onderduikers en radio’s en het hotel-restaurant werd de plaats van samenkomst voor leden van het Nijmeegse verzet.
- Nel Peters: begon als koerierster voor de illegale krant Je Maintiendrai en speelde al snel een centrale rol in het Nijmeegse verzet. Samen met anderen richtte ze de Nijmeegse afdeling van de LO, de Landelijke Organisatie voor Hulp aan Onderduikers, op en toen in 1943 de top van het Nijmeegse verzet moest onderduiken was zij het die de beweging opnieuw mede vormgaf.
- Jo Heinsius: had een apotheek aan de Molenstraat (destijds tegenover het hoofdkwartier van de Grüne Polizei). In het woonhuis boven de apotheek verborg Heinsius, die graag hoeden en capes droeg, Joodse onderduikers: de dochters van de bevriende Amsterdamse journalist Philip Mechanicus. Op 4 mei 1995 onthulde ze het monument voor Kitty de Wijze, dat vlak bij deze schildering aan de nabijgelegen Kitty de Wijzeplaats te vinden is en dat symbool staat voor alle Nijmeegse Joden die in de vernietigingskampen zijn omgekomen.
In de media
- 22-08-2024: "Verzet was ook een vrouwenzaak en deze nieuwe muurschildering laat dat zien"(De Gelderlander)
- 22-08-2024: "Vrouwen in Verzet: Nieuwe Waalpainting eert Nijmeegse verzetshelden" (Radboud Universiteit)