De Prinses uit het Oosten

In het centrum van de muurschildering staat Theophanu groot afgebeeld. De versie die Studio Hartebeest van haar ontwikkelde gaat terug op afbeeldingen van haar op ivoren en metalen boekomslagen uit de late 10de eeuw. Ze ontvangt hier de Sint Nicolaaskapel van haar zoon Otto III. Otto droeg de bouw van de kapel op aan zijn in 991 in Nijmegen overleden moeder. Sint Nicolaas was een van haar favoriete heiligen en net als zij oorspronkelijk afkomstig uit het huidige Turkije. Vanaf de kapel kan je de muurschildering goed bekijken. De hoofdpersonen blijven goed herkenbaar: Theophanu is rood, haar man Otto II paars, en hun zoon Otto III blauw.

Het verhaal van Theophanu begint bovenin. Hier is te zien hoe zij in het voorjaar van 972 vanuit haar geboortestad Constantinopel (het huidige Istanboel) vertrekt naar Rome. Ze was door haar oom, de keizer van het Byzantijnse Rijk in het Oosten, uitgehuwelijkt aan Otto II, de zoon van de keizer van het Heilige Roomse Rijk in het Westen. Het huwelijk tussen Theophanu en Otto zou de spanningen tussen de twee grootste rijken van Europa moeten verkleinen. Linksboven is het huwelijk tussen de 12-jarige Theophanu en 17-jarige Otto verbeeld. Ze werden op 14 april 972 door de paus in de Sint Pieter in Rome in de echt verbonden. Voor de huwelijksscène liet Studio Hartebeest zich inspireren door een ivoren boekomslag uit 982/983, waarop te zien is hoe Jezus Christus het echtpaar kroont. Ook hun officiële huwelijksoorkonde is linksboven in de scène verwerkt. Samen met haar man bezocht Theophanu regelmatig het voormalig paleis van Karel de Grote op het Valkhof. Zo kon het gebeuren dat ze in 980 op weg vanuit Aken in het Ketelwoud bij Nijmegen beviel van een tweeling. Alleen Otto overleefde de geboorte. Eerder was Theophanu al bevallen van drie dochters: Adelheid, Sophia, en Mathilde. Ze staan rechtsboven afgebeeld in de muurschildering; achter Otto en zijn tweelingzusje doemt het Ketelwoud op.

In 983 neemt het leven van Theophanu een onverwachte wending. In de scène onder haar kinderen is te zien hoe haar man Otto II op 7 december 983 op 28-jarige leeftijd plotseling overlijdt. Hun zoon Otto is op dat moment nog maar 3 jaar oud en dus te jong om te regeren. Toch wordt hij tijdens de daaropvolgende Kerst in Aken gekroond tot de nieuwe keizer van het Heilige Roomse Rijk. Linksmidden is zijn kroning in de Paltskapel van Aken te zien. Ook deze scène baseerde Studio Hartebeest op historische bronnen. Hoewel Otto III vanaf dat moment officieel keizer was, lag het dagelijkse bestuur in handen van zijn moeder Theophanu. Zoals rechtsmidden te zien is trad Theophanu van 983 tot en met haar dood in 991 op als regentes voor haar zoon. Dat een 23-jarige vrouw de scepter over een groot deel van Europa zwaaide was ontzettend bijzonder voor die tijd. Een aantal machtige mannen waren het hier dan ook niet mee eens. In de scène linksonder is te zien hoe Hendrik (bijgenaamd de Twistzieke) in het voorjaar van 984  Otto III en zijn zus Adelheid ontvoert. De meeste edelen kozen uiteindelijk echter de kant van Theophanu.

Theophanu werd door tijdgenoten beschuldigd van luxe en decadentie. Zo droeg ze zijden kleding en gouden sierraden, at ze met mes en vork, en ging ze maar liefst één keer per week in bad, zoals te zien is in de scène rechtsonder. In de onderste scène is het laatste stukje van haar leven te zien. Op 15 juni 991 overleed zij hier op het Valkhof in Nijmegen na een ziekbed van enkele weken. Haar lichaam werd in een plechtige optocht over de Waal en de Rijn naar Keulen gevaren. Hier werd ze, volgens haar laatste wens, begraven in het Pantaleonklooster. Zoals gezegd liet haar zoon Otto III als eerbetoon aan zijn moeder de Sint Nicolaaskapel voor haar bouwen. Het oudste nog bestaande gebouw in Nijmegen is het enige voorbeeld van Romaanse centraalbouw in Nederland. Studio Hartebeest verwerkte onderin de schildering een aantal gebouwen die mogelijk dienden als inspiratie voor de Sint Nicolaaskapel; allemaal speelden ze een belangrijke rol in het leven van de prinses uit het Oosten.