100 Jaar Universiteit

Op 17 oktober 1923 werd de Rooms Katholieke Universiteit te Nijmegen (vanaf 2004 Radboud Universiteit genoemd) officieel geopend. Onderdeel van het feestelijk programma op die dag was een optocht van hoogleraren van de Sint-Ignatiuskerk naar het hoofdgebouw van de universiteit op het Keizer Karelplein. Veel Nijmegenaren stonden langs de route om te kijken naar de stoet professoren in toga. Onder de hoogleraren bevond zich ook de eerste rector magnificus van de universiteit, Jos Schrijnen, die een centrale plaats inneemt in de muurschildering.

Terwijl de universiteit vandaag de dag zeven faculteiten telt, waren dat er in het begin drie: Godgeleerdheid, Letteren en Wijsbegeerte en Rechten. Ook het aantal medewerkers aan de universiteit is in de afgelopen honderd jaar exponentieel toegenomen. In 1923 werkten 32 hoogleraren en lectoren aan de universiteit in Nijmegen, in 2023 telt de universiteit meer dan 6000 medewerkers (wetenschappelijk en niet-wetenschappelijk personeel). In 1952 werd de eerste vrouwelijke hoogleraar in Nijmegen aangesteld. Christine Mohrmann werd buitengewoon hoogleraar Oudchristelijk, Vulgair en Middeleeuws Latijn en hield in 1953 haar oratie. Naast Mohrmann zijn in de schildering nog twee hoogleraren te zien die een prominente plek innemen in de geschiedenis van de Nijmeegse universiteit: Titus Brandsma (benoemd tot hoogleraar Filosofie in 1923) en Robert Regout (benoemd tot hoogleraar Volkenrecht in 1939). Vanwege hun verzet tegen de Duitse bezetter werden ze tijdens de Tweede Wereldoorlog opgepakt en in 1942 zijn ze beiden omgekomen in het concentratiekamp Dachau.

Ook studenten waren actief in het verzet. Eén van deze studenten was Margareta Ida Groenewout. Zij studeerde Klassieke Archeologie aan de universiteit van Nijmegen en was daarnaast de eerste vrouwelijke voorzitter van een gemengde studentenvereniging (Club van Protestantse Studenten, onderdeel van NSC Carolus Magnus). In de schildering is zij aan de linkerkant, zittend aan tafel boven een boek, te zien.

De schildering bevindt zich op de plek waar vanaf 1923 de universiteitsbibliotheek stond. Het complex bestond uit verschillende panden naast elkaar en er bevonden zich vele trappen in het gebouw. Bij het bombardement van Nijmegen in 1944 raakte het gebouw zwaar beschadigd, het boekendepot bleef echter intact. Vanuit de nieuwe vestiging van de universiteitsbibliotheek aan de Van Schaeck Mathonsingel reed de hulpbibliothecaris een paar keer per dag met de bakfiets naar dit depot om aangevraagde boeken op te halen.

In de muurschilderingen zijn een aantal verwijzingen naar boeken uit de Bijzondere Collecties van de universiteit te vinden: de ijsvogel, de kever en de klaver.