Nijmegen in Opstand
Titel: Nijmegen in Opstand
Periode: 1ste eeuw; februari 1981
Tijdvak: Grieken en Romeinen; Televisie en Computer
Canonvensters: 4, 5, 47
Locatie: Sint Thomashof (aan Kelfkensbos)
Kunstenaars: Remco Visser en Naamlooz
Met dank aan: VvE Sint Thomashof
Deze Waalpainting koppelt het verhaal van de Bataafse Opstand (69-70) aan dat van de Piersonrellen (februari 1981). De Bataafse opstand staat bekend als een strijd voor vrijheid. Links staan Romeinse soldaten klaar om de Bataven te lijf te gaan. De vlammen op de achtergrond staan symbool voor het afbranden van hun stad, die juist door de Romeinen voor de Bataven was gebouwd. Rechts houdt de Bataafse leider Julius Civilis een vlag vast met een verwijzing naar een andere ingrijpende opstand tegen de autoriteiten in Nijmegen: de Piersonrellen, één van de hevigste krakersrellen uit de Nederlandse geschiedenis. Rond de Piersonstraat vochten krakers met de politie om de sloop van woningen en de bouw van een parkeergarage tegen te houden.
Het sentiment van verzet
De muurschildering is te vinden op een steenworpafstand van de plek waar de Romeinen Oppidum Batavorum, het beginsel van de stad Nijmegen, voor de Bataven hadden gebouwd. In 69 en 70 na Christus kwamen deze Bataven onder leiding van Gaius Julius Civilis in opstand tegen de Romeinen. Gedurende deze twee jaar werden Romeinse troepenmachten meerdere keren verslagen door de Bataven en hun bondgenoten, maar uiteindelijk werd de opstand succesvol de kop ingedrukt door een groot Romeins leger.
Te zien is dat de muur is doordrenkt met (Romeinse) symboliek. Zo zijn er abstract vormgegeven vlammen te zien: deze verwijzen naar het gegeven dat Oppidum Batavorum werd platgebrand door de Bataven tijdens de opstand. De soldaat die links is geplaatst, heeft een enigszins vertwijfelde blik maar wijst met in zijn linkerhand een Romeins zwaard op standvastige wijze naar de aanschouwer. Rechts van hem zien we veldteken, een standaard met een adelaar erop. Aan de rechterzijde zien we een soldaat aan de rechterkant die op het punt staat om zijn speer te werpen naar een Bataaf die aan de overkant op de andere muur is afgebeeld. Remco Visser heeft geprobeerd deze Bataaf een trots uiterlijk te geven, wat we terugzien in zijn vastberaden blik en door hoe hij een rode vaandel triomfantelijk vasthoudt. Het is op dit punt dat de Bataafse Opstand en de Piersonrellen op artistieke en directe wijze in aanraking komen met elkaar.
De Piersonrellen kunnen ook worden gezien als een opstand—zij het op een geheel eigen wijze en een kleinere schaal. In de jaren 1970 werd door de gemeenteraad van Nijmegen besloten dat een blok woninghuizen aan het Zeigelhof zou moeten wijken voor een parkeergarage. Dit besluit werd door aan aanhoudende woningnood niet door iedereen even goed ontvangen. In augustus 1980 begon een groep tegenstanders veertien panden aan de Piersonstraat te kraken en in februari 1981 escaleerde de situatie toen de gemeente overging tot het ontruimen van de gekraakte panden in en rondom de Piersonstraat. De krakers boden veel weerstand, maar waren uiteindelijk niet bestand tegen de overmacht van de politie, de ME, en het leger. De parkeergarage, die een directe aanleiding was van het conflict, werd uiteindelijk niet gerealiseerd.
De rode vlag die de Bataaf vasthoudt vormt de achtergrond voor het verhaal over de Piersonrellen en is zorgvuldig gekozen: de rode vlag staat, zeker binnen socialistisch en communistisch denkgoed, bekend als het symbool van weerstand en/of opstand. Op een rij zien we, van links naar rechts, zo’n veertien ME-ers in uniform, uitgedost met helmen en schilden, hoofdzakelijke grimmige blikken en met knuppels. Vóór hen is een behoorlijk groep mensen afgebeeld waartegen de ME zich lijkt te bewegen. Als aanschouwer kijken we met name op de achterhoofden van deze mensen, maar de gelaten die zichtbaar zijn ferm en toch ook ietwat onrustig. Boven de ME-ers wordt verduidelijkt waar het verbeelde verhaal over gaat. In het midden staat de tekst “auto’s in de woonkamer, mensen op straat”.
In de media
- 12-01-2021: "Openbare kunst in Nijmegen: De Bataafse Opstand - het Nijmeegs sentiment van verzet" (IntoNijmegen)